CUMHURİYET PROJESİ

 .  CUMHURİYET PROJESİ     .

.  Bir yurttaş olarak CUMHURİYET projesinin ne olduğunu merak ediyor musunuz?

.  Kurtuluş savaşı sonrasında kurulan Türkiye Cumhuriyeti ilkeleri ve devrimleri ile nasıl bir projedir?

.  Bu tanımlamalar cumhuriyetin temelindeki "ideal ve hedefleri" çok güzel özetliyor aslında…

1. Cumhuriyet bir "insan olma" projesidir.

Cumhuriyetin bireyi temel aldığını ve her vatandaşın insan olarak değerini vurguladığını gösterir.

Cumhuriyet, insanın özgürleşmesi, potansiyelini gerçekleştirmesi ve onurlu bir yaşam sürmesi için bir zemin oluşturmayı amaçlar.

2. Cumhuriyet "çağdaş uygarlık" düzeyine erişme projesidir.

Cumhuriyetin dinamik ve ilerlemeci bir yapıda olduğunu işaret eder.

Amaç, bilimde, sanatta, teknolojide ve toplumsal hayatta sürekli gelişerek modern dünyanın bir parçası olmak ve hatta bu uygarlığa katkıda bulunmaktır.

3. Cumhuriyet bir "insanca yaşama" projesidir.

Cumhuriyetin sadece soyut ideallerle sınırlı kalmadığını, aynı zamanda vatandaşlarının refahını ve mutluluğunu hedeflediğini gösterir. Bu, ekonomik kalkınma, sosyal adalet, eğitim ve sağlık gibi alanlarda iyileştirmeler yapmayı içerir.

4. Cumhuriyet bir "hukuk devleti" projesidir.

Hukuk devleti ilkesi, Cumhuriyetin temel taşlarından biridir.

Bu, herkesin yasalar önünde eşit olduğu, devletin de yasalarla bağlı olduğu ve keyfi uygulamaların olmadığı bir düzeni ifade eder. Hukukun üstünlüğü, vatandaşların hak ve özgürlüklerinin güvencesidir.

5. Cumhuriyet bir "eşit haklarda yurttaş olma" projesidir.

.  Cumhuriyetin tüm vatandaşlarına dil, din, ırk, cinsiyet veya sosyal statü farkı gözetmeksizin eşit haklar tanıdığını belirtir.

.  Bu da herkesin siyasi süreçlere katılımı, kamu hizmetlerinden yararlanma ve yasalar önünde adil muamele görme hakkını içerir.

.  Cumhuriyet Projesi, "bireyi merkeze" alan, sürekli gelişmeyi ve çağdaşlaşmayı hedefleyen, vatandaşlarının refahını ve mutluluğunu amaçlayan, hukukun üstünlüğüne dayanan ve tüm vatandaşlarına eşit haklar tanıyan bir "insanlık projesi"dir.

.  Bu, yalnızca bir "yönetim biçimi" olmanın ötesinde, bir "yaşam felsefesi" ve "toplumsal idealdir".

   CUMHURİYET PROJESİne içerik olarak şöyle bakabiliriz:

.   Kurtuluş Savaşı'nın ardından kurulan Türkiye Cumhuriyeti, ilkeleri ve gerçekleştirdiği devrimlerle çok yönlü ve kapsamlı bir "modernleşme projesi" olarak nitelendirilmelidir.

.  Bu büyük proje, savaşın yıkıcı etkilerinden sonra ülkeyi yeniden inşa etmeyi, çağdaş uygarlık düzeyine ulaşmayı ve bağımsız, egemen bir ulus devlet yaratmayı hedefliyordu.

  BU PROJEYİ CUMHURİYETİN İLKELERİ VE DEVRİMLERİ ŞU ŞEKİLDE TEMSİL EDER:

1. Ulusal Bağımsızlık ve Egemenlik Projesi:

.  Temel İlke:

Milli Egemenlik. Kurtuluş Savaşı'nın en temel amacı olan ulusal bağımsızlık, Cumhuriyetin ilanıyla taçlanmıştır.

Egemenliğin kayıtsız şartsız millete ait olması ilkesi, Osmanlı İmparatorluğu'nun monarşik yapısına ve dış güçlerin müdahalesine karşı kesin bir kopuşu ifade eder.

.  Devrimler:

Saltanatın Kaldırılması (1922), Ankara'nın Başkent İlanı (1923), Cumhuriyetin İlanı (1923).

Bu devrimler, yeni devletin siyasi çerçevesini çizerek ulusal iradenin temsilini ve bağımsızlığı pekiştirmiştir.

2. Çağdaşlaşma ve Batılılaşma Projesi:

.  Temel İlke:

Çağdaşlaşma ve Batılılaşma. Cumhuriyet, bilim, akıl ve çağdaş uygarlık düzeyine ulaşmayı temel hedef olarak belirlemiştir. Bu ilke, toplumsal, ekonomik, hukuki ve kültürel alanlarda köklü değişiklikleri gerektiriyordu.

.  Devrimler:

Tevhid-i Tedrisat Kanunu (1924), Şapka ve Kıyafet İnkılabı (1925), Tekke, Zaviye ve Türbelerin Kapatılması (1925), Medeni Kanun'un Kabulü (1926), Uluslararası Takvim, Saat ve Ölçülerin Kabulü (1925-1931), Türk Harflerinin Kabulü (1928), Türk Dil ve Tarih Kurumlarının Kurulması (1931-1932), Üniversite Reformu (1933). Bu devrimler, eğitimden hukuka, kılık kıyafetten düşünce yapısına kadar birçok alanda modernleşmeyi amaçlamıştır.

3. Ulus İnşası ve Birlik Projesi:

.  Temel İlke:

Milliyetçilik ve Halkçılık. Cumhuriyet, ortak bir tarih, dil ve kültür etrafında birleşmiş, eşit haklara sahip yurttaşlardan oluşan bir ulus yaratmayı hedeflemiştir. Halkçılık ilkesi, sınıfsız ve imtiyazsız bir toplumu öngörür.

.  Devrimler:

Soyadı Kanunu (1934), Kadınlara Seçme ve Seçilme Hakkının Tanınması (1930-1934). Bu devrimler, ulusal birliği güçlendirmeyi, toplumsal eşitliği sağlamayı ve tüm vatandaşların siyasi hayata katılımını teşvik etmeyi amaçlamıştır.

4. Hukuk Devleti Projesi:

.  Temel İlke:

Hukuk Devleti. Cumhuriyet, keyfi yönetim yerine hukukun üstünlüğüne dayalı bir devlet yapısı kurmayı amaçlamıştır. Yasalar önünde eşitlik ve adil yargılanma hakkı temel prensiplerdir.

.  Devrimler:

Yeni Türk Anayasalarının Kabulü (1921, 1924), Medeni Kanun ve diğer laik hukuk düzenlemelerinin kabulü. Bu adımlar, modern ve laik bir hukuk sisteminin oluşturulmasını sağlamıştır.

5. Ekonomik Kalkınma Projesi:

Cumhuriyetin ilk yıllarında ekonomik kalkınma da önemli bir hedef olmuştur. Özellikle sanayi ve tarım alanlarında kalkınma hamleleri başlatılmış, milli bir ekonomi oluşturulmaya çalışılmıştır.

Devletçilik ilkesi de bu dönemde ekonomik kalkınmada önemli bir rol oynamıştır.

  BUGÜN:                                   .

.  Kurtuluş Savaşı sonrasında kurulan Türkiye Cumhuriyeti, ilkeleri ve devrimleriyle, bağımsız, egemen, çağdaş, laik, demokratik ve hukuk devleti olma yolunda kapsamlı bir modernleşme projesidir.

.  Hiçbir endişeye ve şüpheye gerek kalmaksızın bu büyük ve çağdaş projeye katılmamız ve gurur duymamız gerekir.

.  "Cumhuriyet projesinde Gazi Mustafa Kemal Atatürk etkisi, rolü ve emekleri, çabaları nelerdir", diye düşünmek, araştırmak ve bunları anlamak, kavramak içinde bulunduğumuz "sorunları çözümlemede" bizlere yardımcı olacaktır.

.  Gazi Mustafa Kemal Atatürk bu proje ile  ülkeyi geçmişin prangalarından kurtararak, geleceğe umutla bakmasını sağlamayı amaçlamıştır ve Türkiye'nin bugünkü kimliğinin temelini oluşturmaktadır.

.  Karşı devrimci olan her türlü sözlere, kışkırtmalara ve bölücü girişimlere karşı dik ve güçlü durmamız ve tümüyle önemli ve çok değerli olan bu "CUMHURİYET PROJESİ"ne sahip çıkmalı ve geliştirmeliyiz.

.  Atatürk'ün "Gençliğe Seslenişi" tüm içeriği ve anlamı ile bugün bize en büyük yol gösterici olmaktadır.

.    Öğretmen Gönen ÇIBIKCI, GC-A-25.05.02, MŞ.

.       (Araştırma ve değerlendirme yazım)

 

TÜRK MUCİZESİ

 .  TÜRK MUCİZESİ VE CUMHURİYET PROJESİ   .

.  Dünya tarihinde çok önemli ve saygın bir yeri olan TÜRK KURTULUŞ SAVAŞI'nda ve Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşunda, Cumhuriyet Projesi'nde GAZİ MUSTAFA KEMAL ATATÜRK etkisi, rolü ve emekleri, çabaları nelerdir?

.  Cumhuriyet Projesi'nin hayata geçirilmesinde Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün etkisi, rolü, emekleri ve çabaları, bu projenin adeta mimarı ve baş aktörü olarak tanımlanabilir.

.  Onun ileri görüşü, vizyonu, liderliği, kararlılığı ve fedakarlığı olmadan Cumhuriyetin kuruluşu ve ilkelerinin yaşama geçirilmesi olası olmazdı.

.  Atatürk'ün bu projede oynadığı kilit rol ve gösterdiği çabalar çoktur ve çok yönlüdür.

1. VİZYON VE İDEOLOJİK TEMELLERİN OLUŞTURULMASI:

a- Bağımsızlık ve Milli Egemenlik İdeali:

Atatürk, Kurtuluş Savaşı'nın başından itibaren tam bağımsızlık ve kayıtsız şartsız milli egemenlik idealini savunmuş ve bu ideali tüm mücadelenin merkezine yerleştirmiştir. Osmanlı İmparatorluğu'nun çöküş sürecinde, tek kurtuluş yolunun milletin kendi kaderini tayin etmesi olduğuna inanmıştır.

b- Çağdaşlaşma ve Uygarlık Hedefi:

Atatürk, Türkiye'yi çağdaş uygarlık düzeyine ulaştırma vizyonuna sahipti. Bu, sadece siyasi bağımsızlıkla sınırlı kalmayıp, toplumsal, ekonomik, kültürel ve bilimsel alanlarda da modernleşmeyi içeriyordu.

c- Laik ve Akılcı Bir Toplum Anlayışı:

Atatürk, dogmalar yerine aklı ve bilimi rehber edinen, laik bir toplum yapısının modernleşmenin temel şartı olduğuna inanıyordu. Bu anlayış, Cumhuriyetin birçok devriminin de temelini oluşturmuştur.

2. KURTULUŞ SAVAŞI'NIN LİDERLİĞİ VE CUMHURİYETİN TEMELLERİNİN ATILMASI:

a- Milli Mücadelenin Önderliği:

Atatürk, işgal güçlerine karşı verilen Kurtuluş Savaşı'nda eşsiz bir liderlik sergilemiştir. Askeri dehası, stratejik öngörüsü ve milletin inancını birleştirerek zaferin kazanılmasında hayati bir rol oynamıştır.

b- Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin Kurulması:

Kurtuluş Savaşı'nı yönetmek ve milli iradeyi temsil etmek amacıyla Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin kurulmasına öncülük etmiştir. Bu, Cumhuriyetin temellerinin atıldığı en önemli adımlardan biridir.

c- Saltanatın Kaldırılması:

Milli egemenlik ilkesine aykırı olan saltanatın kaldırılmasına liderlik ederek, Cumhuriyetin önündeki en büyük engeli ortadan kaldırmıştır.

3. CUMHURİYETİN İLANI VE İLKELERİNİN YERLEŞTİRİLMESİ:

a- Cumhuriyetin İlanı:

29 Ekim 1923'te Cumhuriyetin ilanı, Atatürk'ün uzun süredir hedeflediği modern ve demokratik bir devletin kuruluşunu resmileştirmiştir. Bu, Türkiye'nin yönetim biçiminde "köklü bir değişimi" ifade ediyordu.

b- Cumhuriyetin Temel İlkelerinin Belirlenmesi:

Atatürk'ün düşünceleri ve yönlendirmeleriyle Cumhuriyetin temel ilkeleri (milliyetçilik, halkçılık, devletçilik, laiklik, cumhuriyetçilik, inkılapçılık) belirlenmiş ve Anayasa'ya dahil edilmiştir. Bu ilkeler, Cumhuriyet Projesi'nin ideolojik çerçevesini çizmiştir.

4. DEVRİMLERİN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ VE TOPLUMSAL DÖNÜŞÜMÜN SAĞLANMASI:

a- Devrimlerin Önderliği ve Savunuculuğu:

Atatürk, Cumhuriyetin temel ilkelerini hayata geçirmek amacıyla gerçekleştirilen bir dizi devrimin (eğitim, hukuk, kılık kıyafet, dil, tarih vb.) en büyük destekçisi ve uygulayıcısı olmuştur. Bu devrimlerin gerekliliğini halka anlatmış ve karşı çıkanlara karşı kararlılıkla durmuştur.

b- Toplumsal Değişimin Teşvik Edilmesi:

Atatürk, sadece yasal düzenlemelerle kalmamış, aynı zamanda halkın düşünce yapısının değişmesi, kadının toplumdaki yerinin güçlenmesi, bilime ve sanata önem verilmesi gibi konularda da öncü rol oynamıştır. Nutuk gibi önemli eserleriyle Cumhuriyetin felsefesini ve hedeflerini gelecek nesillere aktarmıştır.

c- Eğitim Seferberliği:

Yeni nesillerin Cumhuriyetin değerleriyle yetişmesi için eğitime büyük önem vermiş, okuma yazma oranını artırmak için seferberlik başlatmıştır.

5. KURUMLARIN OLUŞTURULMASI VE DEVLET YAPISININ İNŞASI:

a- Modern Devlet Kurumlarının Tesisi:

Atatürk'ün liderliğinde, çağdaş bir devlet yapısı oluşturmak amacıyla yeni kurumlar kurulmuş ve mevcut kurumlar modernize edilmiştir. Hukuk sisteminden eğitim sistemine, ekonomiden orduya kadar birçok alanda yeniden yapılanma gerçekleştirilmiştir.

b- Laik Devlet Anlayışının Yerleştirilmesi:

Din ve devlet işlerinin ayrılması prensibi olan laiklik, Atatürk'ün önderliğinde Cumhuriyetin temel niteliklerinden biri haline getirilmiştir. Bu, "akılcı ve bilimsel" düşüncenin gelişmesi için önemli bir zemin oluşturmuştur.

.    KISACA:     .

.  Gazi Mustafa Kemal Atatürk, Cumhuriyet Projesi'nin sadece fikir babası değil, aynı zamanda bu fikri yaşama geçirmek için her türlü fedakarlığı gösteren, "askeri ve siyasi" dehasıyla ülkeyi "bağımsızlığa" kavuşturan, gerçekleştirdiği "devrimlerle" toplumu dönüştüren ve çağdaş, modern Türkiye Cumhuriyeti'nin temellerini atan eşsiz bir liderdir.

.  Onun etkisi, rolü, emekleri ve çabaları olmasaydı, "Cumhuriyet Projesi" hayal olarak kalmaya mahkum olabilirdi.

.  Atatürk'ün mirası, Cumhuriyetin ilkeleri ve idealleriyle bugün de yaşamaya ve Türkiye'ye yol göstermeye devam etmektedir.

.  Son yıllarda ortaya çıkan ve gittikçe de artan sorunlarla mücadele edebilmemiz ve çözüm yolları bulabilmemiz için tüm bu temel ilkeleri ve değerleri çok iyi kavramak gereklidir.

.    Öğretmen Gönen ÇIBIKCI, 2025.05.02, MŞ.

.       (Araştırma ve değerlendirme yazım)