Cumhuriyetin Kuruluşu ve Getirdikleri

 .  -  Cumhuriyetin Kuruluşu ve Getirdikleri     :

.  Cumhuriyet, bir devletin yönetim biçimidir ve "egemenliğin kayıtsız şartsız millette" olduğu bir sistemdir.

.  Türkiye Cumhuriyeti, 29 Ekim 1923'te, uzun süren bir mücadele ve dönüşüm sürecinin sonunda ilan edilmiştir.

A - Cumhuriyetin Kuruluşuna Giden Yol

·        Osmanlı İmparatorluğu'nun Çöküşü: Birinci Dünya Savaşı'nda yenilen Osmanlı İmparatorluğu, Mondros Ateşkes Antlaşması ile parçalanma tehlikesiyle karşı karşıya kalmıştır.

·        Milli Mücadele: Mustafa Kemal Atatürk önderliğinde başlatılan Milli Mücadele ile işgal altındaki topraklar kurtarılmış ve bağımsızlık mücadelesi verilmiştir.

·        Lozan Barış Antlaşması: Milli Mücadele'nin zaferle sonuçlanmasıyla imzalanan Lozan Barış Antlaşması ile Türkiye Cumhuriyeti'nin uluslararası alanda tanınması sağlanmıştır.

·        Cumhuriyetin İlanı: Büyük Millet Meclisi'nde alınan kararla 29 Ekim 1923'te Türkiye Cumhuriyeti ilan edilmiştir.

B - Cumhuriyetin Getirdiği Değişiklikler

.  Cumhuriyetin ilanıyla Türkiye'de köklü değişimler yaşanmıştır.

.  Bu değişimler, toplumun her alanını etkilemiş ve modern bir devlet yapısının kurulmasına zemin hazırlamıştır.

·        Laiklik: Devlet işleri ile din işlerinin birbirinden ayrılması, din ve vicdan özgürlüğünün güvence altına alınması.

·        Cumhuriyetçilik: Egemenliğin kayıtsız şartsız millette olduğu ve halkın seçtiği temsilciler aracılığıyla yönetildiği bir sistem.

·        Milliyetçilik: Türk milletinin birlik ve beraberliğinin sağlanması, milli bilincin güçlendirilmesi.

·        Devletçilik: Devletin, ekonomik kalkınmada öncü rol oynaması ve stratejik sektörlerde etkin olması.

·        Halkçılık: Tüm vatandaşların eşit haklara sahip olması ve toplumun her kesiminin gelişimi için çalışılması.

C - Bu temel ilkeler doğrultusunda yapılan reformlarla;

·        Medeni Kanun: Batılı hukuk sistemine geçiş yapılmıştır.

·        Türk alfabesi: Arap alfabesinden Latin alfabesine geçiş yapılmıştır.

·        Kadın hakları: Kadınlara seçme ve seçilme hakkı tanınmıştır.

·        Eğitim sistemi: Batılı eğitim sistemine uygun bir "eğitim sistemi" oluşturulmuştur. Eğitimde BİRLİK kabul edilmiştir.

·        Sanayileşme: Ülke ekonomisinin sanayileşmesi hedeflenmiştir.

 -    Cumhuriyetin İlanının Türkiye'deki Etkileri

.  Cumhuriyetin ilanı, Türkiye'de köklü değişimlere yol açmış, modern bir "devlet ve toplum" inşasının temelini atmıştır.

.  Bu değişimler, toplumun her alanında hissedilmiş ve Türkiye'nin tarihsel gelişiminde önemli bir dönüm noktası olmuştur.

A - Siyasi Alan:

·        Egemenliğin Millet Elde Toplanması: Devletin yönetimi, halkın seçtiği temsilcilere bırakılmıştır. Demokratik bir yönetim sistemi kurulmuştur.

·        Çok Partili Sistemin Temeli: Cumhuriyetin ilk yıllarında tek partili bir sistem olmasına rağmen, çok partili sisteme geçişin temelleri atılmıştır.

·        Laiklik İlkesi: "Din ve devlet işlerinin ayrılması"yla, farklı inançlara sahip insanların "eşit haklara" sahip olduğu bir toplum oluşturulmuştur.

B - Sosyal Alan:

·        Kadın Haklarının Genişlemesi: Kadınlara seçme ve seçilme hakkı tanınmış, eğitimde eşitlik sağlanmıştır.

·        Eğitimde Devrim: Batılı eğitim sistemine geçişle, okuryazarlık oranı artırılmış, "bilimsel" düşünceye önem verilmiştir.

·        Kültürel Değişim: Batılı kültürel değerlerin benimsenmesiyle, toplumda "modernleşme" süreci hızlanmıştır.

·        Kıyafet ve Hayat Tarzında Değişim: Batılı kıyafetler yaygınlaşmış, yaşam tarzında büyük dönüşümler yaşanmıştır.

C - Ekonomik Alan:

·       Sanayileşme Hamlesi: Tarım ekonomisinden sanayi ekonomisine geçiş hedeflenerek, ekonomik kalkınma için büyük yatırımlar yapılmıştır. Milli ekonomiye geçiş sağlanmıştır.

·       Devletçilik İlkesi: Devletin ekonomide aktif rol oynamasıyla, "stratejik sektörlerde" önemli adımlar atılmıştır.

·       Altyapı Yatırımları: Ulaşım, iletişim gibi alanlarda büyük yatırımlar yapılarak ülkenin modernleşmesi hedeflenmiştir.

Ç - Kültürel ve Sosyal Alan:

·       Türk Dili ve Tarihine Önem Verilmesi: Türk dili ve tarihiyle ilgili çalışmalar yapılmış, ulusal birlik ve beraberlik duygusu güçlendirilmiştir.

·       Yeni Bir Kimlik Oluşumu: Batılı değerlerle "Türk kültürünün" sentezlenmesiyle, yeni bir "Türk kimliği, "yurttaşlık" oluşturulmaya çalışılmıştır.

D - Cumhuriyetin İlanının Uzun Vadeli Etkileri:

·       Modern Bir Devlet Yapısı: Türkiye, Cumhuriyet ile birlikte "modern bir devlet" yapısına kavuşmuştur.

·       Bölgesel Bir Güç: Türkiye, bölgesinde önemli bir "güç" haline gelmiştir.

·       Uluslararası Dünyada Yer Alma: Türkiye, cumhuriyet sayesinde "uluslar arası" dünyada söz sahibi bir ülke konumuna yükselmiştir.

E  -  Sonuç

.  Cumhuriyetin ilanı, Türkiye'nin tarihinde bir dönüm noktası olmuş ve ülkenin "çağdaşlaşma" sürecinde büyük öneme sahip bir adım olmuştur.

.  Bu süreçte yaşanan değişimler, Türkiye'yi bugün olduğu noktaya getirmiştir.

.  Cumhuriyet, Türkiye'nin "modernleşme ve çağdaşlaşma" sürecinde önemli bir dönüm noktası olmuştur.

.  Batılı devletlerle "eşit haklara" sahip, "bağımsız ve demokratik" bir ülke olma yolunda atılan ilk adımlar, Cumhuriyet ile birlikte atılmıştır.

.  Ancak Cumhuriyet, "sürekli gelişen" ve "değişen" bir kavramdır.

.  Bugün de Türkiye Cumhuriyeti, bu "temel ilkeler" doğrultusunda "geleceğe doğru" emin adımlarla ilerlemek istemektedir.   

.  "Türkiye Cumhuriyeti Devleti" ve toplumsal birlik, beraberlik ile bir güç oluşturmak, kalkınan bir "çağdaş devlet" olabilmek için bugün de yine Mustafa Kemal Atatürk'ün gösterdiği hedeflere doğru, onun yolunda ilerlememiz kesinlikle gereklidir.

.      Araştırmalar ve yazı: Öğretmen Gönen ÇIBIKCI, 28.10.2024, MŞ.

*******************************************************************************************************